ΟΙ ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ Η ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΟΛΟΗΜΕΡΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ.
«Είμαστε εδώ για να τελειώσουμε αυτό που αρχίσαμε».
Με αυτήν την άκρως ειλικρινή και «ωμή» δήλωση παρουσίασε ο υπουργός Υγείας, το «σχέδιο αναδιάταξης του ΕΣΥ» , όπως χαρακτηριστικά και ταυτόχρονα λανθασμένα έχει ονοματίσει η ηγεσία του υπουργείου την επί πλέον συρρίκνωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας .
Λίγες μόλις ώρες μετά την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου, ο υπουργός Υγείας έδωσε στη δημοσιότητα το σχέδιο συγχωνεύσεων νοσοκομείων και κλινών που στην ουσία φέρνει το οριστικό τέλος της δημόσιας και δωρεάν υγείας. Σύμφωνα με το υπουργείο το «σχέδιο αναδιάταξης του ΕΣΥ» , το οποίο αποτελεί την συνισταμένη των προτάσεων της επιτροπής για τον σχεδιασμό του νέου υγειονομικού χάρτη της χώρας και των διοικήσεων των υγειονομικών περιφερειών, έχει ως αποκλειστικό στόχο « τη νέα βιώσιμη αρχιτεκτονική του ΕΣΥ, την ισότιμη πρόσβαση, τη βελτίωση της χρησιμοποίησης των υπηρεσιών υγείας και τη βελτίωση της αποδοτικότητας της σχέσης εισροών-εκροών». Η πραγματικότητα όμως είναι τελείως διαφορετική και σε άκρως αντίθετη κατεύθυνση.
Έχουμε να κάνουμε με την ριζική αλλαγή του δημόσιου συστήματος υγείας, με την λογική ακραίων συρρικνώσεων και περιορισμού του ΕΣΥ με μαζικό και γενικευμένο τρόπο που περιλαμβάνει όλες τις πλευρές της λειτουργίας του. Ένα ΕΣΥ με λιγότερα νοσοκομεία, κλινικές και κλίνες(άρα και με λιγότερο προσωπικό), με κανένα πλέον ενδεχόμενο ανάπτυξης και βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και παράλληλα καμία πρόβλεψη για την ελάττωση των ανισοτήτων μεταξύ κέντρου και επαρχίας. Αντιθέτως μάλιστα, η κατάσταση αναμένεται να χειροτερέψει κατά πολύ, καθώς σύμφωνα με τον σχεδιασμό, προβλέπεται πως πολλά περιφερειακά νοσοκομεία και κέντρα υγείας στην επαρχία θα κλείσουν τελείως ή θα συγχωνευτούν.
Παράλληλα, οι αλλαγές αυτές θα φέρουν και τρομερή αύξηση της εντατικοποίησης της εργασίας ιατρών και νοσηλευτικού, παραϊατρικού προσωπικού με λιγότερες αποδοχές, ενώ εφαρμοζόμενα όσα προβλέπει ο σχεδιασμός του υπουργείου Υγείας, είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα υπάρξουν και δεκάδες απολύσεις λόγω της μείωσης των νοσοκομειακών μονάδων. Με βάση τα παραπάνω, εξάγεται το συμπέρασμα πως υπηρετείται πιστά η πολιτική στόχευση κυβέρνησης – ΕΕ – ΔΝΤ για το δραστικό περιορισμό των δημόσιων δαπανών και παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας. Οδηγός των αλλαγών, σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας, είναι η μείωση δημοσίων δαπανών έως το τέλος του 2012 κατά 75 εκατ. ευρώ, ενώ στόχος για την τριετία 2013-2015 είναι η εξοικονόμηση αυτή να ξεπεράσει τα 150 εκατ. Ευρώ(ενώ 100 εκατομμύρια κατ’ έτος ήταν το κόστος των ψεύτικων συντάξεων που χορηγούσε το ΙΚΑ).
Συνοψίζοντας τις βασικές κατευθύνσεις του σχεδίου επικεντρωνόμαστε στα παρακάτω σημεία: Σε πρώτο πλάνο και με στόχο την άμεση εφαρμογή του, μπαίνει η δραματική μείωση του αριθμού των νοσοκομείων όλης της χώρας από τα 137 που είναι σήμερα σε 83 νοσοκομειακά συγκροτήματα ή διασυνδεόμενα νοσοκομεία. Μπορεί σε πρώτη φάση το υπουργείο να μιλά μόνο για διοικητική συγχώνευση αλλά είναι κάτι παραπάνω από ξεκάθαρο πως απώτερος στόχος αποτελεί η πλήρης ενοποίηση των συνδιοικούμενων μονάδων. Εκτός από τις συγχωνεύσεις, όπως αναφέρει το σχέδιο, άμεσα θα καταργηθούν 13 νοσοκομεία και θα μετατραπούν σε μονάδες βραχείας νοσηλείας και κέντρα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Με απλά λόγια, μέσα στην επόμενη τριετία προβλέπεται το κλείσιμο 54 νοσοκομείων σε όλη την χώρα, με τα περισσότερα να βρίσκονται σε επαρχιακές πόλεις.
Εξίσου δραματική θα είναι η μείωση στο συνολικό αριθμό των κλινών. Συγκεκριμένα, οι 46.000 οργανικές κλίνες μειώνονται σε 35.000 ή για να το θέσουμε διαφορετικά, από τις 36.000 λειτουργούσες κλίνες θα παραμείνουν οι 32.000(είναι γνωστό ότι λόγω έλλειψης προσωπικού δεν τέθηκαν σε λειτουργία όλες οι οργανικές κλίνες). Όπως μαρτυρούν οι αριθμοί, οι τελικές οργανικές κλίνες (35.000) σύμφωνα με το προωθούμενο σχέδιο είναι κατά 1.000 λιγότερες από τις υπάρχουσες λειτουργούσες (36.000), ενώ σε ότι αφορά καθαρά τον αριθμό των λειτουργουσών κλινών, έχουμε μείωση κατά 4.000.
Το γεγονός πως το σχέδιο του Υπουργού παίρνει ως μέτρο για τις περικοπές, τις λειτουργούσες κλίνες και όχι τις πραγματικές δυνατότητες για κρεβάτια που έχουν τα νοσοκομεία, καταδεικνύει από τη μία την πραγματική έκταση των μειώσεων σε κλίνες, και από την άλλη τη σημερινή πραγματικότητα των νοσοκομείων της χώρας. Πάνω από 10.000 κρεβάτια βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε αχρηστία, αποτέλεσμα της συνεχούς υποβάθμισης και υποχρηματοδότησης του ΕΣΥ από τις εκάστοτε κυβερνήσεις από το 1987 και έπειτα. Παράλληλα, η απομάκρυνση 10.000 κρεβατιών από τις κλινικές των νοσοκομείων ρίχνει οριστικά τίτλους τέλους και στις όποιες δυνατότητες υπήρχαν για ανάπτυξη του σημερινού ΕΣΥ.(αναδιαμόρφωση των οργανισμών, κατάργηση των οργανικών θέσεων). Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο Α. Λοβέρδος ανακοίνωσε πως από τις 32.000 κλίνες που θα «επιβιώσουν», οι 550 θα δίνονται με συμβάσεις σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες για την εξυπηρέτηση των πελατών τους. Δημιουργούνται, λοιπόν με αυτόν τον τρόπο, μέσα στα δημόσια νοσοκομεία, εστίες στις οποίες οι παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας θα προσφέρονται αποκλειστικά και μόνο με κριτήριο το κέρδος. Και μην βιαστείτε να πείτε πως το κέρδος θα είναι για το ΕΣΥ.
Τώρα, πέρα των μειώσεων του αριθμού των νοσοκομείων, το υπουργείο υγείας σκοπεύει να προχωρήσει και σε κατάργηση κλινικών. Ανακοινώθηκε πως 330 κλινικές του ΕΣΥ θα κλείσουν και άλλες 40 θα μετακινηθούν μέσα από τις συνενώσεις εντός των νοσοκομείων. Έτσι, από 1900 που είναι σήμερα θα παραμείνουν οι 1.570 ίσως και λιγότερες. Με τον τρόπο αυτό, το υπουργείο στοχεύει, όπως αναφέρεται και στο δημοσιοποιημένο σχέδιο, «να μειώσει τις ανάγκες εφημερίας ιατρών και προσλήψεων επικουρικών και την διασπορά του νοσηλευτικού και παραϊατρικού προσωπικού που οδηγούν σε αδυναμία να εξυπηρετηθούν οι βάρδιες του προσωπικού με τη θεσμοθέτηση ενιαίας εφημερίας ανά τομέα και δημιουργία ενιαίων νοσηλευτικών και εργαστηριακών τμημάτων». Αυτό πολύ απλά σημαίνει πως σε κάθε νοσοκομείο θα λειτουργούν οι βασικές κλινικές (παθολογικό, καρδιολογικό, ορθοπεδικό, παιδιατρικό, μαιευτικό), ένα ή δύο μεικτά χειρουργικά τμήματα, ένα ενιαίο τμήμα απεικονιστικών(μέθοδος που ήδη εφαρμόζεται από το ΑΤΤΙΚΟ και δυστυχώς προωθείται από συναδέλφους) καθώς και ένα ενιαίο τμήμα βιοπαθολογικών εργαστηρίων. Στα περιφερειακά νοσοκομεία όπου υπάρχουν αυτή τη στιγμή διπλές βασικές κλινικές, αυτές θα συνενωθούν σε μια σε κάθε διασυνδεόμενο νοσοκομείο, ενώ στις πιο ειδικές κλινικές οι συνενώσεις θα γίνουν στο πλαίσιο νοσοκομείων του ίδιου νομού.
Όταν λοιπόν ένα νοσοκομείο εφημερεύει, θα υπάρχει παραδείγματος χάριν, στα περισσότερα νοσοκομεία και σχεδόν σε όλα τα περιφερειακά, μόλις ένας παθολόγος για όλα τα συναφή παθολογικά τμήματα του τομέα (πνευμονολογικό, ουρολογικό κ.λπ.). Ακριβώς το ίδιο θα ισχύει για όλες τις κλινικές. Για να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος σχεδιασμός του υπουργείου, έχει προγραμματιστεί η ανακατανομή 700 και πλέον γιατρών εντός των ορίων του νομού υπηρεσίας τους.
Η πιο σοβαρή για τη δημόσια υγεία πλευρά του σχεδίου που προωθεί η κυβέρνηση, είναι τα όσα προβλέπονται για τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) των δημόσιων νοσοκομείων, καθώς εδώ έχουμε να κάνουμε άμεσα με τη ζωή χιλιάδων ασθενών. Στην προκειμένη περίπτωση, το υπουργείο Yγείας έχει προχωρήσει σε λανθασμένη εκτίμηση των αριθμών, και είναι πεπεισμένο πως τα κρεβάτια των ΜΕΘ είναι περισσότερα από τις πραγματικές ανάγκες, αφήνοντας έτσι ορθάνοικτο το ενδεχόμενο μείωσής τους. Με βάση τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το ΥΥΚΚΑ, παρουσιάζεται το 15% με 20% των κλινών στο Λεκανοπέδιο και το 23% σε όλη τη χώρα να είναι μονίμως άδειες, χωρίς όμως να αναφέρεται πουθενά πως μέσα σε αυτές συνυπολογίζονται και οι κλίνες που δεν λειτουργούν λόγω ελλείψεων σε μηχανήματα και προσωπικό.
Το σχέδιο του ΥΥΚΚΑ φέρνει ανατροπές και σε ότι αφορά το εργασιακό καθεστώτος των νοσοκομειακών ιατρών και του νοσηλευτικού-παραιατρικού προσωπικού. Το γεγονός και μόνο πως θα υπάρξει μείωση κατά 25% των οργανικών κλινών του ΕΣΥ, θα έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια πάρα πολλών θέσεων εργασίας. Εκτιμάται πως τα επόμενα χρόνια θα γίνουν 7.000 απολύσεις γιατρών και 26.000 απολύσεις νοσηλευτών, παραϊατρικού και διοικητικού προσωπικού.
Στο σχέδιο για το ΕΣΥ προβλέπεται φυσικά το οριστικό «πάγωμα» διορισμών προσωπικού, καθώς όταν προκύπτουν οι οποιεσδήποτε ανάγκες, θα καλύπτονται με ανακατανομές υπαλλήλων. Ακόμη, δεν ξεκαθαρίζεται τι πρόκειται να γίνει με τους διορισμένους συναδέλφους της προκήρυξης 7Κ(που δεν έχουν αναλάβει ακόμη υπηρεσία ενώ έχουν ειδοποιηθεί από τα αντίστοιχα γραφεία προσωπικού).
Τέλος, η λογική της εφημερίας τομέα που εισάγει το σχέδιο σηματοδοτεί τη μείωση των εφημεριών και κατ’ επέκταση τη μείωση των αποδοχών για το ιατρικό ,νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό. Και ενώ έχουμε όλα αυτά τα προβλήματα να ορθώνονται μπροστά μας κάποιοι επιστήμονες συνεργάτες φροντίζουν να προκαλούν ,απειλώντας τους τεχνολόγους με εξώδικα προκειμένου να εξυπηρετούν περισσότερα περιστατικά. Που; Μα φυσικά υπέρ της ολοήμερης λειτουργίας(όλοι μας γνωρίζουμε τι σημαίνει αυτό).
Έχουμε προσεγγίσει το συγκεκριμένο θέμα με κάθε δυνατό τρόπο. Ορθολογικό, Μεταφυσικό, συναισθηματικό, αυτοκριτικό, νηφάλιο, οργισμένο, οικονομικό, πολιτικό, ιδεολογικό,ψυχολογικό,αναλυτικό,συνθετικό,κωμικό,τραγικό,αγωνιώδη ή ψύχραιμο. Από τη στιγμή έναρξης των απογευματινών ιατρείων παλαιότερα και της ολοήμερης λειτουργίας προσφάτως τα έχουμε δει όλα ,τα έχουμε ακούσει όλα και τα έχουμε υποστεί όλα ως κλάδος. Με εξαίρεση ενδεχομένως οι εμπλεκόμενοι συνεργάτες ,να μας φορέσουν στα πόδια μια σιδερένια μπάλα για να μη φεύγουμε από τον χώρο εργασίας μας προκείμενου να συνεχίζουμε να προσφέρουμε αφειδώς στον τραπεζικό τους λογαριασμό με την διαδικασία της ολοήμερης λειτουργίας.
Η επιβολή που είναι μία έννοια που θίγει τον καθωσπρεπισμό των εχόντων οικονομικά συμφέροντα, έχει γίνει μια εφιαλτική κυριολεξία ομολογούμενη από όλους τους τεχνολόγους.
Οι επικλήσεις της ευαισθησίας μας –στο όνομα της οποίας όμως μόνο ο τεχνολόγος πρέπει να καταθέσει τα δαχτυλίδια, τις βέρες, τα οικογενειακά κειμήλια, δυο μισθούς το χρόνο και το σπίτι του για την πληρωμή λογαριασμών και την αγορά τροφής- αποτελούν τη σημειολογική προαναγγελία της αιχμαλωσίας του κλάδου. Σε αυτή την καταθλιπτική σημειολογία άλλωστε κάποιος λαλίστατος διευθυντής απείλησε με εξώδικο τεχνολόγους (απαιτώντας να προσθέσουν ακόμα 10 περιστατικά την ημέρα στο μερίδιο του κατά την ολοήμερη λειτουργία) ,ενέργεια που θυμίζει διαπραγμάτευση ταπεινωτικών όρων συνθηκολόγησης.
Εκμεταλλευόμενος το γεγονός της διάσπασης των Τ.Α. (βασιζόμενης σε προσωπικά συμφέροντα, δεσμεύσεις και ανάγκες τους), συμπεριφέρεται ως ο «άρχων του παιχνιδιού» συνεπικουρούμενος δυστυχώς από συναδέλφους.Βλέπετε, το παιχνίδι είναι πάρα πολύ δύσκολό και οι όροι του αλλάζουν ,γιατί είναι προφανές ότι κάποιοι λειτουργούν και ως παίκτες και ως διαιτητές. Δηλαδή το παιχνίδι είναι σικέ. Τότε ποιους λόγους έχει ο τεχνολόγος να παραμείνει σε ένα παιχνίδι με σημαδεμένα χαρτιά και με προδιαγεγραμμένη την ήττα του; Να διαπραγματευτεί το σχήμα της φυλακής και το χρώμα της αλυσίδας του;
Το έχουμε δει και θα το ξαναδούμε το έργο. Επαναλαμβάνεται με εφιαλτική γεωμετρία. Κάθε μικρό φοβισμένο «όχι» του τεχνολόγου μετατρέπεται σε ένα όλο και πιο εξευτελιστικό «ναι» μια ταπεινωτική ανταπόκριση σε κάθε εξωφρενική απαίτηση του ιατροκεντρικού συστήματος.
Η κοινότητά μας ,ζαλισμένη από αλλεπάλληλα φορολογικά και οικονομικά χαστούκια ,απορροφημένη σε ένα αγώνα επιβίωσης, δεν μπορεί φυσικά να αποκρυπτογραφήσει αυτή την επαγγελματική Βαβέλ που έχει στήσει το ΥΥΚΚΑ με τα απογευματινά . Ψυχανεμίζεται ωστόσο ότι το θρίλερ έχει πολλά ακόμη επεισόδια.
Και παρ’ όλο που η τρομοκρατία έχει τον επιπλέον ορατό στόχο να καταστείλει κάθε υποψία αντίδρασης, μπορεί να φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα. Μπορεί να φέρει την κοινότητά μας σε μια ψυχολογία απελπισμένου θυμού στην κατά Σοπενχάουερ αντίληψη «καλύτερα ένα φρικτό τέλος πάρα μια φρίκη δίχως τέλος».
Το ΥΥΚΚΑ φυσικά αποφεύγει να δώσει λύση στο οικονομικό θέμα της ολοήμερης λειτουργίας των νοσοκομείων για να μην δυσαρεστήσει τους ευνοούμενους του ιατροκεντρικού συστήματος. Φροντίζει να κρύβεται πίσω από λεκτικά τεχνάσματα νομικής υφής και δεν λέει ξεκάθαρα τόσα οι τεχνολόγοι , τόσα οι γιατροί τόσα οι διοικητικοί, να γνωρίζουμε επιτέλους αν μας συμφέρει να συμμετέχουμε και χωρίς να είμαστε υποχρεωμένοι στον εκάστοτε «διευθυντή που προτείνει και αποφασίζει ο διοικητής». Δεν μας αφήνουν περιθώρια λύσης παρά μόνο αντίδρασης.
Πάρτε τα απογευματινά σας, πάρτε τα ποσοστά σας(που πολεμάτε για να μη μας τα δώσετε, παρόλο που προβλέπετε από τον νόμο) ,πάρτε την επιλεκτική ευαισθησία σας, πάρτε τα ωρομίσθιά σας(που επίσης προσπαθείτε να μη μας δώσετε) και άντε στο καλό. Και μετά ; Τι γίνεται μετά; Βασανιστικό το ερώτημα , αλλά με μια ενδιαφέρουσα σημείωση. Η αλήθεια είναι ότι τίποτα μέχρι τώρα δεν αποδεικνύει πως η όποια οικονομική και κοινωνική (οι ευνοούμενοι του συστήματος) αναβάθμιση μας που συντελείται με την δουλική τήρηση των δεσμεύσεων στους διευθυντές και συνεργάτες, θα μπορούσε να γίνει χειρότερη με την αποχή μας από τα απογευματινά. Το ερώτημα άλλωστε δεν είναι αν αυτό το έσχατο όπλο είναι αποτελεσματικό. Το ζήτημα είναι ποιος το έχει στα χέρια του, υπέρ ποιού και ενάντια σε ποιόν το στρέφει. Και μην προτρέξουν κάποιοι να αναφερθούν στην ευαισθησία μας επιχειρηματολογώντας με το «τι θα γίνουν οι ασθενείς που χρήζουν απεικόνισης και θεραπείας;».
Δεν μπορεί κανείς να επικαλείται την ευαισθησία των Τεχνολόγων για τους ασθενείς όταν η δική του εξαντλείται μόλις σταματήσουν τα ποσοστά που εισπράτει.
Κ. Γεωργιάδης
