Ειδικές Επιχειρησιακές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας – Διαδικασία Κατάρτισης με βάση
το άρθρο 13 ν. 3899/2010
Πολύς λόγος έχει γίνει για την εισαγωγή στις συλλογικές διαπραγματεύσεις του νέου θεσμού των επιχειρησιακών ειδικών συλλογικών συμβάσεων, με βάση τις οποίες εργοδότης και εργαζόμενοι μιας επιχείρησης μπορούν να συμφωνήσουν αποκλίσεις (ως προς μισθό κλπ) από αυτά που προβλέπονται στις κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Ο νόμος 3899/2010 στο άρθρο 13 εισάγει την παράγραφο 5Α στο γνωστό σε όλους μας νόμο 1876/1990 άρθρο 3, ο οποίος είναι ο νόμος των συλλογικών διαπραγματεύσεων, μια κατάκτηση της εργατικής τάξης, η οποία για να φτάσει σε εκείνο το σημείο πέρασε πολλά έτη αγώνων για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και την μισθολογική και εργασιακή δικαιοσύνη.
Σύμφωνα λοιπόν με την παράγραφο 5Α, εισάγεται για πρώτη φορά η διαδικασία της Ειδικής Επιχειρησιακής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, η οποία όπως ορίζει ο νέος νόμος στις σχετικές διατάξεις, υπερισχύει κατά παρέκκλιση από τις κλαδικές συμβάσεις ως προς τις συνθήκες εργασίας μέσα στην επιχείρηση και κυρίως ως προς τις μισθολογικές απολαβές των εργαζομένων.
Δικλείδα ασφαλείας αποτελεί το γεγονός ότι οι ειδικές επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας δεν μπορούν να περιλαμβάνουν και να ρυθμίζουν τις εργασιακές σχέσεις σε δυσμενέστερο
βαθμό από αυτά που προβλέπει η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, ενώ η εφαρμογή της περιορίζεται αποκλειστικά στα πλαίσια λειτουργίας της συγκεκριμένης επιχείρησης η οποία και προκαλεί την κατάρτισή της.
Η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει η επιχείρηση προκειμένου να είναι ισχυρή μια τέτοιου είδους συλλογική σύμβαση εργασίας είναι ιδιαίτερα αυστηρή και εξετάζεται σε βάθος, ενώ η κατάρτισή της εξετάζεται και για τη σκοπιμότητα της εφαρμογής της. Αρχικά ο εργοδότης ή θεωρητικά και το επιχειρησιακό σωματείο γνωστοποιεί ο ένας τον άλλο την ανάγκη κατάρτισης επιχειρησιακής ειδικής συλλογικής σύμβασης εργασίας και καθορίζονται τα διαδικαστικά της κατάρτισης, τόπος διαπραγματεύσεων, τα θέματα, οι συμμετέχοντες. Για τη διασφάλιση της παραλαβής της πρόσκλησης η γνωστοποίηση καλό είναι να γίνεται με δικαστικό επιμελητή, ώστε το ένα από τα δύο μέρη να έχει στη διάθεσή του έκθεση επιδόσεως της προσκλήσεως.
Σε περίπτωση που δεν υπάρχει επιχειρησιακό σωματείο η γνωστοποίηση αποστέλλεται στο κλαδικό σωματείο ή στην ομοσπονδία στην οποία ανήκει. Η ίδια πρόσκληση κοινοποιείται ταυτόχρονα στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας, η οποία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της κατάρτισης της σχετικής συλλογικής σύμβασης. Κατόπιν αυτών των διαδικαστικών προϋποθέσεων ξεκινάει η διαδικασία των διαπραγματεύσεων, η οποία απαιτεί τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων.
Οι εργαζόμενοι και ο εργοδότης θα πρέπει να καταλήξουν σε ένα κείμενο συμπερασμάτων, το οποίο θα εξετάζει τη σκοπιμότητα της κατάρτισης μιας τέτοιου είδους συλλογικής σύμβασης εργασίας. Η συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει αναλυτικά τους λόγους που οδήγησαν τα μέρη σε τέτοιες συζητήσεις και που θα δικαιολογήσουν την κατάρτιση της σχετικής σύμβασης.
Ακολούθως, θα πρέπει να υπάρχει κοινή υπογραφή των μερών των λόγων της έκθεσης των συμπερασμάτων (κατά πολλούς της αιτιολογικής έκθεσης), δηλαδή του πορίσματος για τη σκοπιμότητα κατάρτισης της σχετικής σύμβασης. Τα αμέσως παραπάνω συνάγονται ευθέως από το ν. 3899/2010, ενώ η υποχρεωτική εμπλοκή της επιθεώρησης εργασίας, οδηγεί τη διαδικασία στην υποχρεωτική μεσολάβηση του τμήματος Κοινωνικής Επιθεώρησης (με βάση σχετική εγκύκλιο το Υπ. Εργασίας), η οποία παραλαμβάνει το πόρισμα των συμπερασμάτων και την από κοινού υπογεγραμμένη έκθεση σκοπιμότητας κατάρτισης της σύμβασης και το καταχωρεί σε ειδικό βιβλίο το οποίο τηρείται για αυτές της περιπτώσεις.
Η κοινωνική Επιθεώρηση χρειάζεται γνωμοδότηση προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία γι’ αυτό στέλνει την κατατεθειμένη έκθεση στο Συμβούλιο Κοινωνικού Ελέγχου Επιθεώρησης Εργασίας, προκειμένου να γνωμοδοτήσει για τη σκοπιμότητα κατάρτισης ειδικής επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης εργασίας μέσα σε προθεσμία 20 ημερών.
Εφόσον υπάρχει θετική γνωμοδότηση τότε καταρτίζεται η ειδική επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση, η οποία και εφαρμόζεται στη συγκεκριμένη επιχείρηση. Τηρείται δημοσιότητα της συγκριμένης σύμβασης, αφού αυτή υπάρχει στο αρχείο της επιθεώρησης εργασίας της Περιφέρειας του τόπου καταρτίσεως.
Γεωργιάδης Κωνσταντίνος
Πρόεδρος Δ.Σ.
