Οι εκπαιδευτικές άδειες και οι άδειες οι σχετικές με την επιστημονική κατάρτιση και επιμόρφωση που δικαιούνται οι Tεχνολόγοι Ραδιολογίας Ακτινολογίας που εργάζονται στο δημόσιο τομέα, προβλέπονται στον Υπαλληλικό Κώδικα.
Στο άρθρο 58 προβλέπεται η άδεια για τη συμμετοχή σε προγράμματα μετεκπαίδευσης και προγράμματα ή κύκλους μεταπτυχιακής εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα αναφέρεται: «1. Για τη συμμετοχή του υπαλλήλου σε προγράμματα μετεκπαίδευσης και προγράμματα ή κύκλους μεταπτυχιακής εκπαίδευσης, ο υπάλληλος δικαιούται να ζητήσει άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης. Άδεια δεν χορηγείται αν ο χρόνος υπηρεσίας του υπαλλήλου που απομένει μετά το πέρας της άδειας είναι μικρότερος του τετραπλάσιου της χρονικής διάρκειας της άδειας. Επίσης η ανωτέρω άδεια δεν χορηγείται αν ο υπάλληλος δεν έχει συμπληρώσει τη δοκιμαστική υπηρεσία.
2. Η άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης χορηγείται από τον αρμόδιο Υπουργό ή από τη διοίκηση του οικείου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ύστερα από αίτηση του υπαλλήλου και μετά από σύμφωνη γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου, το οποίο ελέγχει τη συνδρομή των προϋποθέσεων της παρ. 1 και συνεκτιμά τη συνάφεια της μετεκπαίδευσης ή της μεταπτυχιακής εκπαίδευσης με το αντικείμενο της υπηρεσίας του, την υπηρεσιακή επίδοση και τις γνώσεις του υπαλλήλου. Ειδικά, προκειμένου περί εκπαιδευτικής άδειας στο εξωτερικό, απαιτείται πολύ καλή γνώση της γλώσσας της χώρας στην οποία πρόκειται να μεταβεί ο υπάλληλος.
3. Η άδεια χορηγείται υποχρεωτικά, εάν ο υπάλληλος έχει λάβει υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών. Υποτροφία από άλλο ίδρυμα ή οργανισμό ημεδαπό, διεθνή ή αλλοδαπό ή αλλοδαπή κυβέρνηση για μετεκπαίδευση ή μεταπτυχιακή εκπαίδευση σχετιζόμενη με το αντικείμενο της υπηρεσίας του υπαλλήλου συνεκτιμάται για τη χορήγηση της άδειας. Η άρνηση χορήγησης της άδειας πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς.
4. Η άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης δεν μπορεί να υπερβεί τη διετία. Σε περίπτωση φοίτησης σε προγράμματα ή κύκλους μεταπτυχιακών σπουδών διάρκειας δύο (2) ετών ή εκπόνησης διδακτορικής διατριβής, η άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης δεν μπορεί να υπερβεί τα τρία (3) ή τα τέσσερα (4) χρόνια αντίστοιχα. Καθ` όλη τη διάρκεια της υπηρεσίας του υπαλλήλου δεν μπορεί να χορηγηθεί σε αυτόν άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης πέρα των πέντε (5) ετών.
5. Ο υπάλληλος στον οποίο χορηγείται άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης λαμβάνει τις αποδοχές του. Στους υπαλλήλους που χορηγείται άδεια για μετεκπαίδευση ή μεταπτυχιακή εκπαίδευση στο εσωτερικό παρέχονται αποδοχές αυξημένες κατά 20%. Αν η μετεκπαίδευση ή μεταπτυχιακή εκπαίδευση γίνεται εκτός της περιοχής του δήμου που εδρεύει η υπηρεσία του υπαλλήλου, μπορεί να ορίζεται προσαύξηση έως και 40% με απόφαση του υπηρεσιακού συμβουλίου.
“Σε περίπτωση τμηματικής χορήγησης της άδειας για μετεκπαίδευση ή μεταπτυχιακή εκπαίδευση στο εσωτερικό παρέχονται, για το χρονικό διάστημα της εκπαιδευτικής άδειας, αποδοχές αυξημένες κατά δεκαπέντε τοις εκατό (15%). Αν η μετεκπαίδευση ή μεταπτυχιακή εκπαίδευση γίνεται σε εκπαιδευτικό ίδρυμα το οποίο βρίσκεται εκτός της περιοχής του Δήμου που εδρεύει η υπηρεσία του υπαλλήλου, μπορεί να ορίζεται προσαύξηση αποδοχών έως και τριάντα τοις εκατό (30%) με απόφαση του υπηρεσιακού συμβουλίου.”(Τα άνω εντός ” ” εδάφια προστέθηκαν με το άρθρο 17 Ν.3801/2009,ΦΕΚ Α 163/4.9.2009.)
Στους υπαλλήλους που χορηγείται άδεια για μετεκπαίδευση ή μεταπτυχιακή εκπαίδευση στο εξωτερικό παρέχονται αποδοχές αυξημένες στο διπλάσιο. Η προσαύξηση των αποδοχών μειώνεται κατά το μέρος που καλύπτεται από υποτροφία ή άλλου είδους χρηματική αμοιβή ή αποζημίωση που τυχόν χορηγείται στον υπάλληλο στο εσωτερικό ή το εξωτερικό. Ο υπάλληλος δικαιούται επίσης οδοιπορικά έξοδα μετάβασης και επιστροφής.
6. Η άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης μπορεί να ανακαλείται για εξαιρετικούς λόγους που αφορούν στην υπηρεσία ή για λόγους που ανάγονται στην επίδοση του υπαλλήλου πριν από την πάροδο του χρόνου της λήξης της με πράξη του αρμόδιου για τη χορήγηση της οργάνου, η οποία εκδίδεται μετά από σύμφωνη και ειδικώς αιτιολογημένη γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου.
7. Μετά το τέλος της άδειας εκπαίδευσης ο υπάλληλος υποχρεούται να υπηρετήσει στο Δημόσιο ή σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου για χρονικό διάστημα ίσο με το τριπλάσιο του χρόνου της άδειας. Σε περίπτωση αθέτησης της υποχρέωσης του αυτής ο υπάλληλος υποχρεούται να επιστρέψει τις αποδοχές που έλαβε κατά το χρόνο της άδειας, ο οποίος δεν υπολογίζεται στην περίπτωση αυτή ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας.
8. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης καθορίζονται οι υποχρεώσεις των υπαλλήλων κατά τη διάρκεια της άδειας του παρόντος άρθρου, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.»
Με βάση τις σχετικές εγκυκλίους που έχουν εκδοθεί και την ορθή ερμηνεία και εφαρμογή του Νόμου επισημαίνουμε τα σημαντικότερα σημεία της ρύθμισης:
* εκπαιδευτική άδεια δεν χορηγείται σε δόκιμους υπαλλήλους
* ο χρόνος υπηρεσίας του Τεχνολόγου που απομένει μετά το πέρας της άδειας δεν πρέπει να είναι μικρότερος του τετραπλάσιου της χρονικής διάρκειας της άδειας
* Η άδεια χορηγείται από το Διοικητή του Νοσοκομείου, μετά από σύμφωνη γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου. Το Συμβούλιο εξετάζει το αν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις και συνεκτιμά το αν το αντικείμενο της μετεκπαίδευσης είναι σχετικό με το αντικείμενο της Υπηρεσίας, σε ευρεία έννοια και όχι της συγκεκριμένης μονάδας που υπηρετεί ο νοσηλευτής. Η συνάφεια δεν σημαίνει και απόλυτη ταύτιση αντικειμένων. Συνεκτιμώνται επίσης η επίδοση του υπαλλήλου, η απόδοσή του και οι γνώσεις του (που πρέπει να αποδεικνύονται από σχετικούς τίτλους).
* Για τη χορήγηση εκπαιδευτικής άδειας στο εξωτερικό απαιτείται πολύ καλή γνώση της εκάστοτε γλώσσας. Κατά ορθότερη και σύμφωνη με την κείμενη Νομοθεσία άποψη, η γνώση αποδεικνύεται με την κατοχή των τίτλων που αναφέρονταιστα σχετικά προεδρικά διατάγματα (προσοντολόγιο).
* Η άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης χορηγείται για δύο έτη. Αν πρόκειται για φοίτηση σε προγράμματα ή κύκλους μεταπτυχιακών σπουδών διάρκειας δύο (2) ετών, η άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης με αποδοχές δεν μπορεί να υπερβεί τα τρία (3) έτη. Αν όμως πρόκειται για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής, τότε η άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης με αποδοχές δεν μπορεί να υπερβεί τα τέσσερα (4) έτη.
Καθ` όλη τη διάρκεια της υπηρεσίας του τεχνολόγου δεν μπορεί να χορηγηθεί σε αυτόν άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης με αποδοχές πέραν των πέντε (5) ετών. Στο χρόνο άδειας υπηρεσιακής εκπαίδευσης συμψηφίζεται ο χρόνος άδειας υπηρεσιακής εκπαίδευσης με αποδοχές που τυχόν έχει χορηγηθεί κατά την υπηρεσία στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
*Άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης με αποδοχές δε χορηγείται για μεταδιδακτορική έρευνα (546/2005 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους).
* Η άδεια του άρθρου 58 ΥΚ χορηγείται τόσο συνεχόμενα όσο και τμηματικά, λαμβανομένων υπόψη των αναγκών του προγράμματος εκπαίδευσης και της χιλιομετρικής απόστασης, καθώς και των υφιστάμενων υπηρεσιακών αναγκών. Ειδικά για την τμηματική χορήγηση της άδειας υπηρεσιακής εκπαίδευσης (π.χ. μόνο τις ημέρες των μαθημάτων), απαιτείται να υπάρχει τεκμηριωμένη αιτιολόγηση στο πρακτικό του υπηρεσιακού συμβουλίου. Βάσει σχετικής απόφασης του Ελεγκτικού Συνεδρίου η προσαύξηση των αποδοχών δεν καταβάλλεται στους υπαλλήλους που λαμβάνουν τμηματικά την εν λόγω άδεια αλλά μόνο στους υπαλλήλους που απουσιάζουν διαρκώς από τη θέση τους και για όλη τη διάρκεια των σπουδών.
* Οι υπάλληλοι που συμμετέχουν σε προγράμματα μετεκπαίδευσης ή μεταπτυχιακά προγράμματα ανοιχτού πανεπιστημίου της ημεδαπής ή αλλοδαπής δεν δικαιούνται να κάνουν χρήση της άδειας υπηρεσιακής εκπαίδευσης, δεδομένου ότι η φοίτηση δεν συνεπάγεται παρουσία και υποχρεωτική παρακολούθηση στους χώρους εκπαίδευσης (σχετική η υπ` αρ. 99/2001 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία έχει γίνει αποδεκτή από τον Υπουργό Εσωτερικών). Οι εν λόγω υπάλληλοι μπορούν να λάβουν μόνο την άδεια εξετάσεων που θα αναφερθεί παρακάτω.
* Ο υπάλληλος που τελεί σε άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης υποχρεούται να υποβάλλει αναφορά ανά εξάμηνο φοίτησης του, με την οποία θα ενημερώνει την υπηρεσία του για την πορεία των σπουδών του. Η αναφορά αυτή συνοδεύεται από σχετικές βεβαιώσεις του εκπαιδευτικού ιδρύματος.
*Ο υπάλληλος υποχρεούται να καταθέσει στην υπηρεσία του τον τίτλο που απέκτησε εντός τριμήνου από την ορκωμοσία του. Εάν η ολοκλήρωση του εκπαιδευτικού προγράμματος δεν περιλαμβάνει ορκωμοσία, η τρίμηνη προθεσμία αρχίζει από την ημερομηνία επιτυχούς ολοκλήρωσης των σπουδών, σύμφωνα με τον κανονισμό του οικείου εκπαιδευτικού προγράμματος. Σε περίπτωση που χορηγηθεί από το εκπαιδευτικό ίδρυμα παράταση του χρόνου ολοκλήρωσης των σπουδών, η κατά τα ανωτέρω τρίμηνη προθεσμία αρχίζει από την παρέλευση της χορηγηθείσας παράτασης.
*Σε περίπτωση προσκόμισης του σχετικού τίτλου μετά την παρέλευση του κατά τα ανωτέρω τριμήνου και πριν την εξάντληση εξαμήνου από την ορκωμοσία ή τη λήξη της παράτασης, ο υπάλληλος υποχρεούται, με τη διαδικασία της επόμενης παραγράφου, να επιστρέψει το 50% της προσαύξησης των αποδοχών που έλαβε κατά το χρονικό διάστημα της άδειας.
*Εάν, με υπαιτιότητα του υπαλλήλου, διακοπεί η φοίτηση ή παρέλθει άπρακτη η εξάμηνη προθεσμία κατάθεσης του τίτλου όπως προβλέπεται στην προηγούμενη παράγραφο, ο υπάλληλος υποχρεούται να επιστρέψει στην υπηρεσία του την προσαύξηση των αποδοχών που έλαβε κατά το χρονικό διάστημα της άδειας, με τους νόμιμους τόκους. Η επιστροφή αυτή ενεργείται με πράξη του αρμόδιου για την εκκαθάριση και πληρωμή των δαπανών οργάνου, το οποίο οφείλει να ενημερώσει ο προϊστάμενος της υπηρεσίας προσωπικού ή της υπηρεσίας που υπηρετεί ο υπάλληλος. Σε περίπτωση άρνησης επιστροφής των ανωτέρω αποδοχών, η είσπραξη γίνεται με τη διαδικασία είσπραξης δημοσίων εσόδων.
* Εάν η διακοπή ή μη κατάθεση του τίτλου σπουδών στην υπηρεσία δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του υπαλλήλου, όπως ιδίως λόγω ασθένειας, ο υπάλληλος απαλλάσσεται από την κατά τα ανωτέρω υποχρέωση επιστροφής αποδοχών.
*. Στους υπαλλήλους που χορηγείται άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης για μετεκπαίδευση ή μεταπτυχιακή εκπαίδευση στο εξωτερικό καταβάλλονται οδοιπορικά έξοδα μετάβασης και επιστροφής άπαξ.
*. Εφόσον η άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης χορηγείται σε ημερολογιακά έτη, ο υπάλληλος αποδεσμεύεται από την υπηρεσία του για όσο χρονικό διάστημα ισχύει η εν λόγω άδεια, ανεξάρτητα από τις οποιεσδήποτε διακοπές λειτουργίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Εάν ο υπάλληλος απουσιάζει από την υπηρεσία του καθ` όλη τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους με άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης, δεν δικαιούται κανονικής άδειας για το έτος αυτό.
*. Η υποχρέωση υπηρέτησης του υπαλλήλου στο Δημόσιο ή σε Ν.Π.Δ.Δ. για χρονικό διάστημα ίσο με το τριπλάσιο του χρόνου της άδειας υπηρεσιακής εκπαίδευσης που του έχει χορηγηθεί, δύναται να εκπληρωθεί σε οποιαδήποτε υπηρεσία του Δημοσίου ή Ν.Π.Δ.Δ. και όχι απαραιτήτως στην υπηρεσία που χορήγησε την άδεια στον υπάλληλο.
*Ο υπάλληλος που αθετεί την κατά την ανωτέρω παράγραφο υποχρέωση, επιστρέφει το σύνολο των αποδοχών που έχει λάβει κατά το χρονικό διάστημα της άδειας αυτής, τόσο των τακτικών όσο και της προσαύξησης, καθώς και τυχόν οδοιπορικών εξόδων που του έχουν καταβληθεί. Στην ίδια περίπτωση, ο χρόνος της άδειας δεν υπολογίζεται ως χρόνος πραγματικής δημόσιας υπηρεσίας για όλες τις υπηρεσιακές συνέπειες….»
* Με εξ αντιδιαστολής επιχείρημα, από το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 7 του άρθρου 58 όπου ορίζεται ότι σε περίπτωση αθέτησης της υποχρέωσης του υπαλλήλου που έλαβε εκπαιδευτική άδεια να υπηρετήσει στο Δημόσιο ή σε νπδδ για χρονικό διάστημα ίσο με το τριπλάσιο του χρόνου της αδείας που έλαβε, ο χρόνος της άδειας δεν υπολογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας- εξάγεται το συμπέρασμα ότι σε κάθε άλλη περίπτωση ο χρόνος αυτός αποτελεί χρόνο πραγματικής δημόσιας υπηρεσίας.
* Κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής άδειας από καμία διάταξη δεν απαγορεύονται οι υπηρεσιακές μεταβολές, καθώς δεν προβλέπεται ρητά υποχρέωση του υπαλλήλου, να υπηρετήσει, τουλάχιστον για ορισμένο χρονικό διάστημα, στο φορέα που υπηρετούσε κατά το χρόνο λήψης της αδείας.
Στο άρθρο 59 ρυθμίζεται το ειδικότερο ζήτημα της χορήγησης αδειών μικρής διάρκειας για τη συμμετοχή του υπαλλήλου σε διαγωνισμούς για τη λήψη υποτροφίας και την εισαγωγή στην ΕΣΔΔ, καθώς και σε συνέδρια και συναντήσεις επιστημονικού χαρακτήρα. Ειδικότερα:
« 1. Αδειες μικρής χρονικής διάρκειας χορηγούνται υποχρεωτικά, μετά από
αίτηση τους, σε υπαλλήλους που μετέχουν σε διαγωνισμούς για να πάρουν υποτροφία ή να εισαχθούν στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και στην Εθνική Σχολή Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Κ.Δ.Δ.Α.) ή για να επιλεγούν για φοίτηση σε κύκλους μεταπτυχιακών σπουδών, σε αντικείμενα που ενδιαφέρουν την υπηρεσία.
2. Όμοιες άδειες μπορεί να χορηγούνται για συμμετοχή σε συνέδρια, συνδιασκέψεις, σεμινάρια και κάθε είδους συναντήσεις επιστημονικού χαρακτήρα, στο εσωτερικό ή το εξωτερικό, εφόσον η συμμετοχή κρίνεται συμφέρουσα για την υπηρεσία.
3. Οι άδειες των προηγούμενων παραγράφων χορηγούνται από τον οικείο υπουργό ή τη διοίκηση του οικείου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, κατά περίπτωση, μετά από γνώμη του άμεσου προϊσταμένου του υπαλλήλου, με αποδοχές για όλο το χρόνο κατά τον οποίο υπάλληλος μετέχει στο διαγωνισμό ή τις λοιπές δραστηριότητες. Στο χρόνο αυτόν προστίθενται οι ημέρες που είναι αναγκαίες για τη μετάβαση και την επιστροφή του υπαλλήλου.»
* Η χορήγηση αδειών δια την συμμετοχή σε διαγωνισμούς για λήψη υποτροφίας, ή για την εισαγωγή στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης ή την επιλογή σε κύκλους μεταπτυχιακών σπουδών είναι υποχρεωτική για τη Διοίκηση, προφανώς εφόσον αποδεικνύεται με έγγραφα η σχετική υποψηφιότητα- δήλωση συμμετοχής – κατάθεση σχετικών δικαιολογητικών ενώπιον του αρμοδίου φορέα.
*Η άδεια για τη συμμετοχή σε συνέδρια, συνδιασκέψεις, σεμινάρια και συναντήσεις- ημερίδες επιστημονικού περιεχομένου είναι δυνητική– εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια της Διοίκησης. Αρμόδιο όργανο για την απόφαση είναι ο Διοικητής του Νοσοκομείου, μετά από προηγούμενη (απλή) γνώμη του Προϊστάμενου.
* Σε περίπτωση άρνησης χορήγησης της άδειας αυτής, θα πρέπει η απόφαση να περιέχει επαρκή και εμπεριστατωμένη αιτιολογία σχετικά με τους λόγους που κρίνεται μη συμφέρουσα για την Υπηρεσία η συμμετοχή του Τεχνολόγου σε επιστημονικά συνέδρια και εκδηλώσεις που αποσκοπούν στην πληρέστερη κατάρτισή του.
* Από τη διατύπωση της διάταξης δεν προκύπτει η θέσπιση χρονικού περιορισμού στην άδεια του άρθρου 59, αφού δε προβλέπεται ακριβής αριθμός ημερών, κατά τις οποίες μπορεί να απουσιάσει ο υπάλληλος, προκειμένου να συμμετάσχει σε σεμινάρια, συνέδρια κ.λ.π. ετησίως. Έτσι καταλείπεται ευρύ περιθώριο για τη χορήγηση περισσότερων αδειών για παρακολούθηση σεμιναρίων και συνεδρίων κατ΄ετος, στους υπαλλήλους εκείνους που επιδεικνύουν μεγαλύτερο ζήλο για παρακολούθηση και συμμετοχή στις σχετικές επιστημονικές δραστηριότητες, εφόσον όλα αυτά γίνονται προς όφελος της ίδιας της υπηρεσίας.
Το άρθρο 60 του ισχύοντος υπαλληλικού κώδικα προβλέπει: «1. Στους υπαλλήλους που είναι μαθητές, σπουδαστές ή φοιτητές, προπτυχιακοί ή μεταπτυχιακοί, σε σχολεία και ιδρύματα και των τριών βαθμίδων εκπαίδευσης, χορηγείται άδεια εξετάσεων με αποδοχές.
2.Η άδεια εξετάσεων δεν μπορεί να υπερβαίνει τις είκοσι (20) εργάσιμες ημέρες κάθε έτος και χορηγείται συνεχώς ή τμηματικώς κατά την εξεταστική περίοδο που ζητά ο ενδιαφερόμενος. Οι άδειες εξετάσεων χορηγούνται για το χρόνο φοίτησης και μέχρι δύο το πολύ εξάμηνα μετά τη λήξη του, εφόσον ο υπάλληλος εξακολουθεί να φοιτά. Για κάθε ημέρα εξετάσεων χορηγείται άδεια δύο (2) ημερών.»
*Το ανωτέρω άρθρο καταλείπει δυνατότητα τμηματικής χορήγησης της άδειας εξετάσεων με μόνη προϋπόθεση να μην υπερβαίνει στο σύνολό της τις 20 ημέρες συνολικά. Η δε διατύπωση «κατά την εξεταστική περίοδο που ζητά ο ενδιαφερόμενος» καταλείπει δυνατότητα χορήγησης της τις ημέρες που αιτείται .
*Την άδεια αυτή δικαιούνται και οι σπουδαστές του Ανοιχτού Πανεπιστημίου, ανεξάρτητα αν οι εξετάσεις- οι παρουσιάσεις εργασιών κατά τις οποίες ο φοιτητής βαθμολογείται είναι Σάββατο ή Κυριακή.
Γεωργιάδης Κων/νος
Πρόεδρος Δ.Σ.
