Αναφορικά με το καθεστώς της υπερωριακής απασχόλησης και της αντίστοιχης αμοιβής, όπως αυτό διαμορφώνεται σήμερα, επισημαίνονται τα ακόλουθα :
Σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες διατάξεις του άρθρου 20§1 του Νόμου 4024/2011, «η καθιέρωση με αμοιβή εργασίας πέρα από τις ώρες της υποχρεωτικής απασχόλησης των υπαλλήλων του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ. και Ο.Τ.Α. επιτρέπεται μόνο για την αντιμετώπιση εποχικών, έκτακτων ή επειγουσών υπηρεσιακών αναγκών. Η υπερωριακή απασχόληση του προσωπικού εγκρίνεται με απόφαση του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού στην οποία αναφέρονται σαφή και συγκεκριμένα στοιχεία που δικαιολογούν την ανωτέρω εργασία πέρα από το κανονικό ωράριο. Με την ίδια απόφαση καθορίζεται ο αριθμός των υπαλλήλων, το χρονικό διάστημα και οι ώρες υπερωριακής απασχόλησης τους μέσα στα όρια των πιστώσεων του Προϋπολογισμού τους, μη επιτρεπομένης της επιβάρυνσης του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων.
Οι κατά τα ως άνω ώρες απογευματινής υπερωριακής εργασίας δεν μπορεί να υπερβαίνουν τις είκοσι (20) ανά υπάλληλο μηνιαίως.
Με την ίδια διαδικασία και προϋποθέσεις επιτρέπεται η καθιέρωση υπερωριακής εργασίας με αμοιβή κατά τις Κυριακές και εξαιρέσιμες ημέρες ή κατά τις νυχτερινές ώρες, προς συμπλήρωση της υποχρεωτικής εβδομαδιαίας εργασίας είτε καθ’ υπέρβαση αυτής, σε υπαλλήλους που ανήκουν σε υπηρεσίες που λειτουργούν, βάσει νόμου, όλες τις ημέρες του μήνα ή σε δωδεκάωρη ή εικοσιτετράωρη βάση.
Ειδικά, στην καθ’ υπέρβαση εργασία οι ώρες νυκτερινής, Κυριακών και εξαιρέσιμων ημερών δεν μπορεί να υπερβούν τις δεκαέξι (16) ώρες κατά περίπτωση το μήνα».
Όπως προκύπτει εκ των ανωτέρω διατάξεων, ο νομοθέτης επαναπροσδιορίζει το ανώτατο όριο (πλαφόν) των ωρών της απογευματινής υπερωριακής απασχόλησης στις είκοσι (20) ώρες μηνιαίως ανά υπάλληλο. Ως εκ τούτου, η παροχή επιπλέον υπερωριακής εργασίας πέραν των 20 ωρών ανά μήνα δεν συνεπάγεται την καταβολή επιπλέον αμοιβής για τον υπάλληλο (δηλαδή δεν πληρώνεται).
Περαιτέρω, επαναπροσδιορίζεται στις 16 ώρες μηνιαίως ανά υπάλληλο το ανώτατο όριο των ωρών υπερωριακής απασχόλησης κατά την διάρκεια της νύκτας, τις Κυριακές και τις εξαιρέσιμες ημέρες για υπηρεσίες που λειτουργούν σε εικοσιτετράωρη βάση, όπως είναι και τα νοσοκομεία.
Στο σημείο αυτό τονίζεται, ότι όταν γίνεται λόγος περί υπερωριακής εργασίας, νοείται η εργασία που προσφέρεται πέραν των ωρών της υποχρεωτικής απασχόλησης, ήτοι μετά το πέρας του ωραρίου. Προκειμένου, δε, περί υπηρεσιών που λειτουργούν σε εικοσιτετράωρη βάση, όπως τα νοσοκομεία, το νόμιμο ωράριο καταλαμβάνει και τις νύκτες και τις Κυριακές
και τις εξαιρέσιμες ημέρες, δοθέντος ότι το προσωπικό των υπηρεσιών αυτών εκτελεί βάρδιες, ήτοι εντάσσεται σε κυκλικό ωράριο.
Με άλλα λόγια, η εκτέλεση νυκτερινής βάρδιας ή η απασχόληση την Κυριακή, που δεν υπερβαίνει τα όρια του θεσμοθετημένου ωραρίου, δεν δύναται να θεωρηθεί ως υπερωριακή απασχόληση, υπαγόμενη στο ως άνω θεσπισθέν ανώτατο όριο. Κι αυτό γιατί τόσο η εκτέλεση νυκτερινής βάρδιας, όσο και η απασχόληση την Κυριακή ή άλλη εξαιρέσιμη ημέρα αποτελεί υποχρεωτική νόμιμη απασχόληση του προσωπικού, που εντάσσεται σε κυκλικό ωράριο (βάρδιες) για την κάλυψη των αναγκών των υπηρεσιών εκείνων, οι οποίες λόγω της
φύσεώς τους λειτουργούν σε εικοσιτετράωρη βάση.
Έτσι λοιπόν οι τεχνολόγοι ακτινολόγοι και χειριστές εμφανιστές θα πρέπει να θεωρούν υπερωρίες (καθημερινές αλλά και εξαιρέσιμες)τις ώρες πέραν του 7 ώρου της υποχρεωτικής ημερησίας εργασίας. Π.χ κατά την (υποθετική) νυκτερινή βάρδια 22.00- 07.00 δικαιούνται 2 ώρες καθ’ υπέρβαση εργασίας και σε σύνολο δεν δύνανται να υπερβούν κατά περίπτωση τις 16 ανά μήνα (σε αργίες) και 20 ανά μήνα (καθημερινές). Είναι προφανές ότι αυτό δύναται να συμβεί μόνο στον δικό μας κλάδο (λόγω του μειωμένου ωραρίου). Οι λοιπές υπηρεσίες λόγω του 8ωρου και των σαφώς καθοριζομένων βαρδιών (07.00-15.00, 15.00-23.00, 23.00-07.00)πιθανότατα στερούνται δυστυχώς αυτής της δυνατότητας.
Εξάλλου και οι ως άνω διατάξεις αναφέρουν χαρακτηριστικώς, ότι το θεσπιζόμενο ανώτατο όριο ωρών υπερωριακής απασχόλησης τη νύκτα, τις Κυριακές και τις λοιπές εξαιρέσιμες αφορά την καθ’ υπέρβαση εργασία, ήτοι την εργασία που παρέχεται καθ’ υπέρβαση του νομίμου ωραρίου.
Κατά συνέπεια, η εκτέλεση για παράδειγμα τριών, τεσσάρων ή και περισσοτέρων νυκτερινών βαρδιών που υπερβαίνουν σε σύνολο τις 16 ώρες, που γίνεται όμως για την συμπλήρωση των ωρών της υποχρεωτικής εβδομαδιαίας εργασίας και όχι καθ’ υπέρβαση αυτής συνεπάγεται την αυτονόητη καταβολή προσαύξησης της αντίστοιχης προβλεπόμενης αμοιβής για τον υπάλληλο.
Αναφορικά με τον τρόπο υπολογισμού της υπερωριακής αμοιβής μνημονεύονται οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 20 του Νόμου 4024/2011, σύμφωνα με τις οποίες «η ωριαία αμοιβή των υπαλλήλων που απασχολούνται σύμφωνα με τις διατάξεις των παραπάνω παραγράφων ορίζεται ως εξής:
α) Για υπερωριακή εργασία απογευματινών ωρών και μέχρι την 22η ώρα, ίση με το ωρομίσθιο.
β) Για νυκτερινή εργασία εργάσιμων ημερών που παρέχεται από την 22η ώρα μέχρι την 6η πρωινή, πέρα από την υποχρεωτική, ίση με το ωρομίσθιο αυξημένο κατά δεκαπέντε τοις
εκατό(15%).
γ) Για εργασία ημερήσια ή νυκτερινή, που παρέχεται Κυριακές και εξαιρέσιμες ημέρες πέραν της υποχρεωτικής:
αα) Από την 6η πρωινή μέχρι την 22η ώρα, ίση με το ωρομίσθιο αυξημένο κατά είκοσι πέντε τοις εκατό (25%).
ββ) Από την 22η ώρα μέχρι την 6η πρωινή, ίση με το ωρομίσθιο αυξημένο κατά τριάντα τοις εκατό (30%).
δ) Για εργασία νυκτερινή εργάσιμων ημερών που παρέχεται για τη συμπλήρωση της υποχρεωτικής εβδομαδιαίας εργασίας, ίση με το σαράντα πέντε τοις εκατό (45%) του ωρομισθίου.
ε) Για εργασία νυκτερινή ή ημερήσια Κυριακών και λοιπών εξαιρέσιμων ημερών, που παρέχεται για τη συμπλήρωση της υποχρεωτικής εβδομαδιαίας εργασίας, ίση με το εξήντα τοις εκατό (60%) του ωρομισθίου.
στ) Για το προσωπικό των Υπηρεσιών που λειτουργούν, βάσει νόμου, σε δωδεκάωρη ή εικοσιτετράωρη βάση ή όλες τις ημέρες του μήνα, η ωριαία αμοιβή των προηγούμενων περιπτώσεων β’, γ’, δ’ και ε’ προσαυξάνεται κατά δεκαπέντε τοις εκατό (15%)».
Επισημαίνεται, τέλος, ότι το ωρομίσθιο ορίζεται στο ένα διακοσιοστό ογδοηκοστό (1/280) του βασικού μισθού του μισθολογικού κλιμακίου της κατηγορίας του κάθε υπαλλήλου. Το ίδιο ωρομίσθιο ισχύει και για υπαλλήλους αποσπασμένους σε υπηρεσίες του Δημοσίου, Ν.Π.Δ.Δ.,Ν.Π.Ι.Δ. και Ο.Τ.Α., με βάση το μισθολογικό κλιμάκιο που αντιστοιχεί στα έτη 4 /
υπηρεσίας τους, σε συνάρτηση και με τα τυπικά τους προσόντα.
ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ
