3. ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ
Αξιολόγηση κεφαλαιακών αναγκών
Όλες οι τράπεζες θα πρέπει να επιτύχουν ένα δείκτη βασικών πρωτοβάθμιων κεφαλαίων (core tier I capita] ratio) στο 9% έως το ΤΡΙΜ, 3-2012, φθάνοντας το 10% εντός του ΤΡΙΜ. 2-2013. Η Τράπεζα της Ελλάδας, με την υποστήριξη εξωτερικών συμβούλων, θα αναλάβει τη συνολική αξιολόγηση των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών πριν την εκταμίευση. Η αξιολόγηση αυτή θα βασιστεί σε άσκηση προσομοίωσης κατάστασης κρίσης (stress-test) η οποία θα δομηθεί, μεταξύ άλλων, βάσει των αποτελεσμάτων από τη διαγνωστική άσκηση της BlackRock για τα δάνεια, της επίπτωσης του PSI, και των επιχειρηματικών σχεδίων που έχουν υποβάλει οι τράπεζες. Επίσης, οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών θα προσδιοριστούν με βάση την απαίτηση να διατηρηθεί ο δείκτης βασικών πρωτοβάθμιων κεφαλαίων στο 7% υπό τριετές ακραίο δυσμενές σενάριο (απαιτήσεις πυλώνα II. Με βάση τις εν λόγω κεφαλαιακές ανάγκες που θα διαπιστωθούν από την Τράπεζα της Ελλάδας, οι τράπεζες θα αναθεωρήσουν τα επιχειρηματικά τους σχέδια και θα υποβάλουν σχέδια αύξησης των κεφαλαίων έως το ΤΡΙΜ. 1-2012.
Θα διεξαχθεί μία στρατηγική αξιολόγηση του τραπεζικού τομέα. Σε διαβούλευση με τους εκπροσώπους της Επιτροπής, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ, η Τράπεζα της Ελλάδας θα διεξάγει μία εκτενή και αυστηρή αξιολόγηση κάθε τράπεζας, κάνοντας χρήση μίας σειράς ποσοτικών και ποιοτικών κριτηρίων. Τα κριτήρια θα περιλαμβάνουν, σε μη εξαντλητικούς όρους: την οικονομική ευρωστία των μετόχων και την προθυμία τους να εισφέρουν νέα κεφάλαια, την ποιότητα της διοίκησης και τα συστήματα διαχείρισης κινδύνου, τα μεγέθη τους για κεφάλαια, ρευστότητα και κερδοφορία (προσανατολισμένες προς το μέλλον αλλά και λαμβάνοντας πληροφορίες από το παρελθόν) την ποιότητα της ταξινόμησης των κινδύνων τους από την Τράπεζα της Ελλάδας και το βιώσιμο επιχειρηματικό τους μοντέλο, Η αξιολόγηση θα ολοκληρωθεί το ΤΡΙΜ, 1-2012.
Βάσει της συνεχιζόμενης δουλειάς που έχει ανατεθεί στον εξωτερικό ελεγκτικό οίκο, θα ολοκληρωθεί μία μελέτη πριν την εκταμίευση σχετικά με το πώς θα αντιμετωπιστεί η ΑΤΕ. Η μελέτη θα καταδεικνύει τους νομικούς, επιχειρησιακούς και οικονομικούς τομείς των διαφόρων λύσεων και θα παραθέτει τα αντίστοιχα κόστη.
Ανακεφαλαιοποίηση και ενέργειες εξυγίανσης
Οι τράπεζες θα έχουν το χρόνο για να αντλήσουν κεφάλαια από την αγορά. Βάσει της αξιολόγησης της βιωσιμότητας τους και των σχεδίων τους για άντληση κεφαλαίων, έως το τέλος Απριλίου 2012, η Τράπεζα της Ελλάδας θα κοινοποιήσει στις τράπεζες συγκεκριμένες προθεσμίες για την άντληση κεφαλαίων από την αγορά. Οι προθεσμίες για την άντληση κεφαλαίων θα οριστούν για κάθε τράπεζα, ανά περίπτωση, με μέγιστη διάρκεια έως το ΤΡΙΜ, 3-2012, λαμβάνοντας υπόψη το κανονιστικό πλαίσιο και τις απαιτήσεις που ορίζονται από την Ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Οι τράπεζες που υποβάλουν βιώσιμα σχέδια άντλησης κεφαλαίων θα έχουν την ευκαιρία να αιτηθούν και να λάβουν δημόσια στήριξη, κατά τρόπο που διατηρεί τα κίνητρα του ιδιωτικού τομέα για την εισφορά κεφαλαίων και ελαχιστοποιεί έτσι το βάρος προς τους φορολογούμενους. Πιο συγκεκριμένα, οι τράπεζες θα είναι σε θέση να έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια από το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ) μέσω κοινών μετοχών και υπό αίρεση μετατρέψιμων ομολόγων.
Η Κυβέρνηση θα διασφαλίσει ότι οι Ελληνικές τράπεζες έχουν επιχειρηματική αυτονομία τόσο de jure όσο και de facto. Τα δικαιώματα ψήφου του ΕΤΧΣ για τις κοινές μετοχές που κατέχει θα είναι αυστηρά περιορισμένα σε συγκεκριμένες στρατηγικές αποφάσεις (εκτός εάν η ιδιωτική συμμετοχή στη μορφή των κοινών μετοχών είναι μικρότερη από ένα δεδομένο ελάχιστο ποσοστό των ολικών κεφαλαιακών αναγκών της τράπεζας).
Το ποσοστό αυτό θα οριστεί στον τροποποιημένο νόμο περί του ΕΤΧΣ. Οι μετοχές και/ή τα δικαιώματα ψήφου που αποκτώνται από το ΕΤΧΣ δεν θα μεταβιβάζονται ή πωλούνται σε κανένα άλλο κρατικό φορέα με καμία μορφή. Στους ιδιώτες μετόχους θα παρέχονται κίνητρα για να αγοράσουν τις μετοχές που ανήκουν στο ΕΤΧΣ. Υπουργική απόφαση η οποία θα συμφωνηθεί με τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ θα δώσει τις τεχνικές λεπτομέρειες του πλαισίου για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενσωματώνοντας τις εν λόγω αρχές, έως το ΤΡΙΜ. 1-2012.
Οι τράπεζες που δεν υποβάλουν βιώσιμα σχέδια άντλησης κεφαλαίων και/ή που δεν αντλούν τα κεφάλαια που χρειάζονται για να καλύψουν τις κανονιστικές απαιτήσεις εντός της προθεσμίας που έχει θέσει η Τράπεζα της Ελλάδας θα εξυγιανθούν κατά ομαλό τρόπο και με το ελάχιστο κόστος για το Κράτος, κατά τρόπο που διασφαλίζει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και ο οποίος ακολουθεί το συνολικό στρατηγικό σχεδιασμό για την εξυγίανση των στοιχείων του τραπεζικού συστήματος. Οι επιλογές της εξυγίανσης περιλαμβάνουν τα εργαλεία που διατίθενται από το νόμο όπως, μεταξύ άλλων, αγορά και ανάληψη (εντολή μεταβίβασης), μεταβατικό πιστωτικό ίδρυμα και ομαλή διάλυση.
Για να διασφαλιστεί ότι το σύστημα παραμένει επαρκώς κεφαλαιοποιημένο, έως το ΤΡΙΜ. 2-2013, η Τράπεζα της Ελλάδας θα διεξάγει μία νέα άσκηση προσομοίωσης κατάστασης κρίσης (stress-test), βάσει των στοιχείων του τέλους του 2012, κάνοντας χρήση μεθοδολογίας που θα καθοριστεί σε διαβούλευση με την Επιτροπή, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ.
Θα ψηφιστεί νομοθεσία πριν την εκταμίευση προς υποστήριξη της στρατηγικής για την
ανακεφαλαιοποίηση και εξυγίανση των τραπεζών:
• Απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας. Ο νόμος για τις τράπεζες (3601) θα τροποποιηθεί προκειμένου να δοθεί στην Τράπεζα της Ελλάδας η δυνατότητα να ορίσει νέα τραπεζικά
κεφαλαιακά πρότυπα μέσω κανονισμών, ενώ η Τράπεζα της Ελλάδας θα εισάγει κανονισμούς που προβλέπουν τις αυξήσεις στις απαιτήσεις του δείκτη βασικών πρωτοβάθμιων κεφαλαίων.
• Τεχνικές διαστάσεις της εξυγίανσης των τραπεζών. Με βάση τις πρόσφατες αλλαγές του πλαισίου της εξυγίανσης των τραπεζών και τις εμπειρίες που έχουν υπάρξει έως σήμερα οι αρχές θα ξεκαθαρίσουν τις διαδικασίες και τις υποχρεώσεις για την αποτίμηση των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού και συνεπώς για τον ισολογισμό ανοίγματος των ενδιάμεσων πιστωτικών ιδρυμάτων. Οι αρχές θα ενισχύσουν επίσης το πλαίσιο ώστε να διασφαλίσουν ότι οι μελλοντικές εξυγιάνσεις αρχικά θα χρησιμοποιήσουν συντηρητικές αποτιμήσεις των στοιχείων του ενεργητικού των τραπεζών που έχουν αποτύχει, βάσει της δίκαιης αξίας τους, επιτρέποντας στη συνέχεια ένα κατάλληλο νομικό έλεγχο και ανατίμηση ακολουθούμενη από συμπληρωματικές μεταβιβάσεις στοιχείων εντός ορισμένου χρονικού διαστήματος. Οι αρχές θα εντοπίσουν επίσης τα νομοθετικά εμπόδια της ευέλικτης διαχείρισης των συμβάσεων εργασίας στο πλαίσιο της εξυγίανσης των τραπεζών και θα υιοθετήσουν τις απαιτούμενες νομοθετικές αλλαγές για την άρση τους.
. Πλαίσιο ανακεφαλαιοπσίησης. Ο νόμος για το ΕΤΧΣ θα τροποποιηθεί προκειμένου να επιτρέπει τη χρήση των υπό αίρεση μετατρέψιμων ομολόγων και να προβλέπει περιορισμούς των δικαιωμάτων ψήφου του ΕΤΧΣ για μια 5ετη περίοδο^ Ια δικαιώματα ψήφου του ΕΤΧΣ για τις κοινές μετοχές που κατέχει θα εξαρτώνται από το μέγεθος της εισφοράς κεφαλαίου από ιδιώτες επενδυτές, μέσω κοινών μέτοχων. Εάν αυτή η εισφορά κεφαλαίου είναι κάτω από ένα συγκεκριμένο ελάχιστο ποσοστό των συνολικών κεφαλαιακών αναγκών μιας τράπεζας (που θα ορίζεται στο νόμο για το ΕΤΧΣ) το ΕΤΧΣ θα έχει πλήρη δικαιώματα ψήφου. Το ΕΤΧΣ θα κατέχει τις μετοχές του για μια περίοδο δύο ετών, με δυνατότητα παράτασης για δύο επιπλέον έτη, για λόγους οικονομικούς και σταθερότητας της αγοράς. Αν, αντίθετα, αυτή η ιδιωτική εισφορά κεφαλαίου είναι μεγαλύτερη από το ποσοστό αυτό, τα δικαιώματα ψήφου του ΕΤΧΣ θα περιορίζονται αυστηρά σε συγκεκριμένες στρατηγικές αποφάσεις. Στην περίπτωση αυτή το νομικό πλαίσιο θα πρέπει να αναθεωρηθεί, ώστε
να επιτρέπει στο ΕΤΧΣ να κατέχει τραπεζικές μετοχές για 5 έτη.
Πλαίσιο εξυγίανσης. Η Κυβέρνηση και η Τράπεζα της Ελλάδος θα εισαγάγουν ένα σαφή διαχωρισμό των εποπτικών, εξυγιαντικών και αναδιαρθρωτικών λειτουργιών. Ειδικότερα, το νομικό πλαίσιο θα εκχωρήσει αρμοδιότητες εξυγίανσης σε ένα χωριστό τμήμα στην Τράπεζα της Ελλάδος και αρμοδιότητες αναδιάρθρωσης (που θα αφορούν στη διαχείριση όλων των προσωρινών πιστωτικών ιδρυμάτων) στο ΕΤΧΣ. Όσον αφορά στα μεταβατικά πιστωτικά ιδρύματα, η Τράπεζα της Ελλάδος θα εξακολουθήσει να επιδιώκει το ρόλο της χρηματοοικονομικής της σταθερότητας, ιδίως μέσω της εποπτικής της εξουσίας, ενώ το ΕΤΧΣ θα συνεχίσει να στοχεύει στη διασφάλιση των επενδύσεων του.
Η Κυβέρνηση θα διασφαλίζει ότι υφίσταται διαθέσιμη επαρκής χρηματοδότηση, ώστε να καλύπτει τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης και εξυγίανσης. Οι συνολικές ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και το κόστος εξυγίανσης εκτιμάται ότι ανέρχονται σε […] δισεκατ. ευρώ. Τα στάδια θα καθοριστούν λαμβάνοντας υπόψη το αναμενόμενο χρονοδιάγραμμα για την εξυγίανση και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, καθώς και τις απαιτήσεις για τη συνεχή στήριξη ρευστότητας εκ μέρους της ΕΚΤ.
Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει δεσμευτεί να διατηρεί συνεχή πρόσβαση σε στήριξη ρευστότητας εκ μέρους της κεντρικής τράπεζας. Η Τράπεζα της Ελλάδος, ως μέλος του Ευρωσυστήματος, είναι έτοιμη να καταβάλει, έγκαιρα, επαρκή στήριξη ρευστότητας. Η επαρκής στήριξη της ρευστότητας, στο εγγύς μέλλον, πρέπει να είναι σύμφωνη με τα σχέδια μείωσης της εξάρτησης των τραπεζών από την έκτακτη στήριξη εκ μέρους της κεντρικής τράπεζας, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Για το σκοπό αυτό, τα μεσοπρόθεσμα χρηματοδοτικά σχέδια θα επικαιροποιηθούν μετά την ολοκλήρωση της άσκησης ανακεφαλαιοποίησης και αναδιάρθρωσης, ώστε να διασφαλιστεί ότι η σταδιακή απελευθέρωση της έκτακτης στήριξης ρευστότητας γίνεται με ρυθμό συνεπή με το μακροοικονομικό, δημοσιονομικό και χρηματοπιστωτικό πλαίσιο του προγράμματος.
Πριν την εκταμίευση, η Κυβέρνηση θα θεσπίσει νομοθεσία για την ενίσχυση των ρυθμίσεων διακυβέρνησης των οργανισμών χρηματοπιστωτικής εποπτείας:
• Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας:
Η Κυβέρνηση θα αναθεωρήσει το νομικό πλαίσιο, προκειμένου να διευκρινίσει ότι το ΕΤΧΣ θα έχει δύο τμήματα, αρμόδια για χωριστές λειτουργίες:
Ένα τμήμα αρμόδιο για τη διαχείριση των ιδιοκτησιακών του συμφερόντων σε τράπεζες για λογαριασμό της Κυβέρνησης. Υπό την ιδιότητα του αυτή, η εντολή του θα είναι να διασφαλίζει ότι οι τράπεζες υπό τη διαχείριση του λειτουργούν σε εμπορική βάση και ότι αποκαθίστανται σε ένα τμήμα του ελληνικού χρηματοπιστωτικού τομέα που λειτουργεί εύρυθμα και κερδοφόρα, το οποίο μπορεί, τελικά, να επιστρέψει στην ιδιωτική ιδιοκτησία, με έναν ανοικτό και διάφανη τρόπο.
Ένα τμήμα για τη διαχείριση των μεταβατικών πιστωτικών ιδρυμάτων (bridge banks), που θα συσταθεί μετά την εξυγίανση μη βιώσιμων τραπεζών. Θα αναλάβει το ρόλο αυτό με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, βάσει μιας συνολικής στρατηγικής που θα έχει συμφωνηθεί απο την Τράπεζα της Ελλάδος το Υπουργείο Οικονομικών και το ΕΤΧΣ, και σε συμμόρφωση με τους κοινοτικούς κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων. Κατά καιρούς, η λειτουργία αυτή μπορεί να απαιτεί χρηματοδότηση για την ολοκλήρωση του αναδ,αρθρωτικού ρόλου της Οι χρηματοδότησες αυτές 5α μειωθούν ε!τε εν μέρει είτε εξ ολοκλήρου, με συνεισφορά του Κλάδου Καταθετών του ΤΕΚΕ, ανάλογα με την έκταση των υποχρεώσεων του για ασφάλιση των καταθέσεων.
Η Κυβέρνηση θα αναθεώρησα τη διοικητική δομή του ΕΤΧΣ, ώστε αυτό να περιλαμβάνει ένα Γενικό Συμβούλιο και μια Εκτελεστική Επιτροπή:
Το Γενικό Συμβούλιο θα έχει πέντε μέλη: δύο μέλη, συμπεριλαμβανόμενου και του Προέδρου, με σχετική διεθνή εμπειρία σΤον τραπεζικό τομέα, ένα άλλο μέλος, έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομικών, και ένα μέλος που θα ορίζεται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Ολα τα μέλη θα διορίζονται από τον Υπουργό Οικονομικών, με την έγκριση της Ομάδας Εργασίας του Ευρώ (EWG) εκτός από τον εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομικών και τον υποψήφιο από την Τράπεζα της Ελλάδος. Οι παρατηρητές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΚΤ στο Συμβούλιο θα διατηρηθούν.
Η Εκτελεστική Επιτροπή θα έχει τρία μέλη: δύο μέλη -ένα εκ των οποίων θα είναι ο Διευθύνων Σύμβουλος – με διεθνή εμπειρία στον τραπεζικό τομέα και την εξυγίανση τραπεζών και ένα μέλος που θα ορίζεται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Όλα τα μέλη θα διορίζονται από τον Υπουργό Οικονομικών με την έγκριση του EWG. To προσωπικό και τα στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδος δεν θα συμμετέχουν στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΤΧΣ.
Η Κυβέρνηση, σε συνεννόηση με το ΕΤΧΣ, θα υιοθετήσει κανονισμούς προκειμένου να συνδράμει το ΕΤΧΣ στην εκτέλεση της εντολής του με πλήρη αυτονομία και, ταυτόχρονα θα συνεργάζεται αποτελεσματικά με το Υπουργείο Οικονομικών. Θα καλύπτει τις ιεραρχικές σχέσεις και συχνότητες, τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων (και τη συμμετοχή του Υπουργείου Οικονομικών σ΄αυτές), την επενδυτική εντολή και το επιχειρηματικό σχέδιο, τη, σχέση με το Υπουργείο Οικονομικών (στο ρόλο του ως μετόχου του ΕΤΧΣ), κα, την πολιτική αποδοχών.
Ελληνικό Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ).
Η Κυβέρνηση θα ενισχύσει τη χρηματοδότηση του Κλάδου Καταθετών του ΤΕΚΕ, με αναθεώρηση του νόμου του ΤΕΚΕ ώστε: (ι) να καθορίζει ότι τα τέλη θα αυξάνονται εάν τα κεφάλαια του μειωθούν κάτω από ένα ορισμένο επίπεδο κάλυψης των ασφαλισμένων καταθέσεων, το οποίο θα πρέπει να καθοριστεί λαμβανομένων δεόντως υπόψη των εξελίξεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα (ιι) να διασφαλίζει απαρκή διαφοροποίηση των επανακαταθέσεων των κεφαλαίων του ΤΕΚΕ και να εξαλείφει σταδιακά τις επανακαταθέσεις σε καλυπτόμενες τράπεζες, όπως θα το επιτρέπουν οι εξελίξεις της αναδιάρθρωσης του ελληνικού τραπεζικού τομέα, και (ιιι) να διευκρινίζει οτι το καθεστώς του ΤΕΚΕ ως προνομιούχου πιστωτή, δεν θα προσκρούει στις απιτήσεις που έχουν κατοχυρωθεί με χρηματοοικονομικές εγγυήσεις, κατά την έννοια της οδηγίας για τις χρημοοικονομικές εγγυήσεις, και ότι θα ακολουθεί τις βελτιστες πρακτικές, όσον αφορά στους ενέγγυους εν γένει. Με σκοπό τον περιορισμό τυχόν πραγμάτικών ή αντικηπτω΄ν συγκρούσεων συμγερόντων, η ιδιότητα του μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου του ΤΕΚΕ θα απαγορεύεται στα άτομα που εμπλέκονται ενεργά σε πιστωτικά ιδρύματα και εισάγονται στο νόμο ισχυροί κανόνες κανόνες σύγκρουσης συμφερόντων για τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου.
Η Κυβέρνηση θα προβεί, επίσης, σε μεταρρύθμιση των ρυθμίσεων διακυβέρνησης της Τράπεζας της Ελλάδδος. Ενόψει της ευθύνης της Τράπεζας της Ελλάδος για εξυγίανση, αναδιάρθρωση και εποπτεία, οι αρχές θα αναθεωρήσουν το Καταστατικό της Τράπεζας της Ελλάδος, ώστε αυτό να προβλέπει συλλογική λήψη αποφάσεων σε επίπεδο διευθυντικών στελεχών (Διοικητήκαι Υποδιοικητών) και συνεχή λογοδοσία μέσω της εσωτερικής εποπτείας από μη εκτελεστικά μέλη του Γενικού Συμβουλίου (συμπεριλαμβανόμενης και της εποπτείας σε άλλα θέματα, πλην των καθηκόντων που σχετίζονται με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών – ΕΣΚΤ). Η Κυβέρνηση θα αναθεωρήσει, επίσησς, τη δομή και τα δικαιώματα των μετόχων της Τράπεζας της Ελλάδος ώστε να εξαλείψει πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων στο ρόλο δημόσιας πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος (π.χ. απαγορεύοντας στα εποπτευόμενα ιδρύματα τις μετοχικές συμμετοχές και καθορίζοντας ενα ανώτατο όριο στον αριθμό ψήφων που μπορεί να ασκήσει ο καθένας ή συγγενείς ιδιώτες μέτοχοι) μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου του 2012.
